હોસ્પિટલના લાંબા નિવાસને લીધે ભવિષ્યમાં ડૉક્ટર બની લોકોના દુઃખ-દર્દને દૂર કરવાનું મેં સ્વપ્ન જોયું હતું પણ નિયતીને તે મંજુર નહી હોય તેથી મેડિકલમાં જવાની લાયકાત હું મેળવી ન શક્યો પણ અંગ્રેજી ભાષાના નબળા દર્દી એટલે વિદ્યાર્થીઓ માટે અંગ્રેજી સાહિત્યનો ડૉક્ટર બન્યો. આજે ધોરણ પાંચથી ધોરણ બાર સુધીનાઅંગ્રેજી વ્યાકરણના પુસ્તકો – Ready Reconer in English Grammar and Composition લખીને અંગ્રેજી ભાષાના નબળા દર્દીઓની સારવાર તો ચાલુ જ રાખી છે. શાળા-કોલેજના શિક્ષણ દરમિયાન અને અધ્યાપન સમયે સંપર્કમાં આવેલ ‘જગખેડુ’ ના પ્રેરક ચારિત્રોને આલેખીને તેમજ પાશ્ચાત્ય સાહિત્યમાંથી કેટલીક ટૂંકી વાર્તાઓનો વિવિધ સામાયિકો દ્વારા અને ‘ડોકિયું’ પુસ્તક દ્વારા આસ્વાદ કરાવ્યો હતો. જીવન-સંધ્યાની ઘડીએ જગતના ખૂંણેખાંચરે ચમતાં દિવ્યશક્તિ ધરાવતા હીરાઓને ખોળીને વિશ્વ સમક્ષ પ્રસ્તુત કર્યા છે તેમજ તેમની વીડીઓ બનાવી તેમનો જીવંત પરિચય કરાવ્યો છે. ઘરની ચીજ-વસ્તુઓના ઉપયોગથી રમી શકય તેવી ઇન્ડોર ગેમ્સનો ‘રમીએ રમતો વ્યૂહ રચના’ સંગ્રહ પ્રસ્તુત કરી બાળકોને અને મોટેરાઓને સમયનો સદ્ઉપયોગ કરતા શીખવ્યો છે.

મારી સમગ્ર શિક્ષણ યાત્રામાં કયાંક વિશ્વના સાહિત્યકારોની સાહિત્યકૃતિઓનો અભ્યાસ અનિવાર્ય બન્યો તો ક્યાંક શિક્ષક તરીકે તે શ્રેષ્ઠ કૃતિઓનો આસ્વાદ્ કરાવવો અનિવાર્ય બન્યો ત્યારે કેટલીક વાર્તાઓએ મારી સંવેદનાના તાર ઝણઝણાવી મુક્યા. મને તે વખતે ખબર ન હતી કે હું આવી હ્ય્દયસ્પર્શી કથાઓનંુ ગુજરાતીમાં ભાષાંતર કરીશ. પરંતુ અનાયાસે અવકાશ મળતાં આ વિશ્વ સાહિત્યની હ્ય્દયસ્પર્શી કથાઓનું ગુજરાતીમાં ભાષાંતર થઇ ગયું. તેમાં ‘બુદ્ધિપ્રકાશ’, ‘વિશ્વમાનવ’, ‘સમર્પણ’, ‘નવનીત સમર્પણ’, ‘નવચેતન’, ‘કોડિયું’, ‘સ્ત્રીજીવન’, ‘ગુજરાત સમાચાર’, ‘ગુજરાત મિત્ર’, ‘જનક્લ્યાણ’, ‘રમકડું’, ‘ઝગમગ’, ‘બાલસંદેશ’; અને ‘ધર્મસંદેશ’ જેવા સામાયિકો અને સમાચારપત્રોએ મારી અનુવાદિત અને રૃપાંતરિત કૃતિઓને પ્રગટ કરી મને પ્રોત્સાહિત કર્યો. આમ વિશ્વના સાહિત્યકારોની વાર્તાઓના ખજાનામાં ડોકિયું થઇ ગયું. તેના પરિપાક રૂપે ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમીના અનુદાનથી ‘ડોકિયું’ વાર્તા સંગ્રહ મેં પ્રકાશિત કર્યો. આ વાર્તાઓના અનુવાદ કાર્ય માટે મારા ગુરૂજનોએ કોલેજકાળથી મને પ્રોત્સાહિત કર્યો છે. અંગ્રેજી સાહિત્યનું અધ્યાપન કાર્ય કરતાં કરતાં વર્ષો સુધી અમને અંગ્રજી સાહિત્યનું રસપાન કરાવ્યું હતુ અને સમગ્ર ગુજરાત ‘અવાજ’ દ્વારા જેમની સ્ત્રી-કલ્યાણ પ્રવૃત્તિઓથી વાકેફ છે તેવા આદરણિય સાહિત્યવિદ્ (સ્વર્ગસ્થ) ડો. ઇલાબહેન પાઠકે તેમના વિદ્યાર્થી એવા આ નાનકડા શિક્ષકને બિરદાવી, ‘ડોકિયું’ માટે પ્રવેશક લખી આપ્યું તેને હું મારું અહોભાગ્ય સમજું છું. સોનામાં સુગંધ ભળે તેમ મારા સદ્ભાગ્યે, જેમને તેમની ગુજરાતી નવલકથા ‘અખેપાતર’ માટે કેન્દ્રિય સાહિત્ય અકાદમીએ નવાજેલ છે તેવા આદરણિય સાહિત્યકાર ડો.બિન્દુબેન ભટ્ટ દ્વારા મારા વાર્તા સંગ્રહ ‘ડોકિયું’ નું વિમોચન થયું હતું. ત્યારપછી નવસર્જન દ્વારા તેની બીજી આવૃત્તિ પણ પ્રકાશિત થઇ હતી.

મારા વાર્તા સંગ્રહ ‘ડોકિયું’ માં ચીની વિકલાંગ બાળક ચેંગ ફુંગ-સીની આત્મકથાનો સમાવેશ કર્યો છે. અહિંયા તેની વાત કદાચ અસ્થાને નહિ લેખાય. ૧૯૭૯માં Reader’s Digest માં પ્રકાશિત થયેલ તે આત્મકથાનેા અનુવાદ કરતી વખતે વિકલાંગ એવા ચેંગ ફુંગ-સીના જીવનના અનેક ઉત્કૃષ્ટ પ્રયાસો જોઇને મારી વિકલાંગતાની લધુતાગ્રંથી કયાંય ઓગળી ગઇ હતી અને આજે હું જે કાંઇ બની શક્યો છું તેનો યશ આ ‘A Leaky Boat in a Stormy Sea’ ના અનુવાદનને આભારી છે. મારી સાહિત્યિક પ્રવૃતિની શરૃઆત ૧૯૭૮માં પહેલી વાર્તાનું ભાષાંતર કર્યું ત્યારે થઈ. તેને મઠારીને મારી એચ. કે. આર્ટ્સ કોલેજના અંગ્રેજીના પ્રાધ્યાપક (સ્વ.) પૂ. ઈલાબહેન પાઠકે (‘અવાજ’) ગુજરાતી ભાષાના લબ્ધ પ્રતિષ્ઠ માસિક ‘બુદ્ધિપ્રકાશ’ માં મોકલી અને જેમની શતાબ્દીવર્ષની ઉજવણી થઇ હતી તેવા સ્વ. ડૉ.શ્રી મધુસુદન પારખે (પ્રિયદર્શી)મારી પહેલી વાર્તા ‘બુદ્ધિપ્રકાશ’ માં છાપીને સાહિત્યની પગદંડી પર મને પા..પા…પગલી પડાવી. તે સમયે લીંબડી જેવા નાના ગામનો તેમની કોલેજનો એક વિકલાંગ તરવરીયો યુવાન હું છું તેવી ઇલાબેનની મારા વિશે છાપ હતી. ઇલાબેન જીવ્યા ત્યાં સુધી મારા માર્ગદર્શક રહ્યાં હતા. આ તકે તેમના ઋણસ્વીકાર સાથે તેમને વંદન કરું છું. વિવિધ સામાયિકોમાં પ્રસિદ્ધ થયેલી મારી વાર્તાઓની પુસ્તક સ્વરૂપે પ્રકાશિત થવાની વાત આવી ત્યારે મારી દરેક વાર્તાને જીણવટથી વાંચીને સુધારા-વધારા સૂચવીને પુસ્તકનું તેમણે ‘પ્રવેશક’; લખી આપ્યું. એવી કેટલીય વાર્તાઓમાં ક્ષતિઓ હતી ત્યાં પ્રૂફ સુધારીને, મૂળ કથાઓનાં કેટલાક ફકરાઓનું ભાષાંતર રહી ગયું હતું તેનો સંદર્ભ આપીને મારી સાહિત્યની સફરના તેઓ માર્ગદર્શક બન્યા હતા. આ પુસ્તક’ડોકિયું’ ની પ્રથમ આવૃતિ સ્વપ્રયત્ને પ્રકાશિત કરી. શિક્ષણના અધ્યાપન દરમિયાન જે કોઈ વાર્તાઓ અંગ્રેજી ભાષામં ભણાવવામાં આવી તેનું અને કોલેજ કાળમાં જે કથાના સંપર્કમાં આવ્યો હતો તે વિવિધ સમય દરમિયાન વિવિધ સામાયિકોમાં જેવા કે ‘બુદ્ધિપ્રકાશ’, ‘વિશ્વમાનવ’, ‘સમર્પણ’, ‘નવનીત સમર્પણ’, ‘નવચેતન’, ‘કોડિયું’, ‘સ્ત્રી’, ‘સ્ત્રીજીવન’,‘ગુજરાત સમાચાર’, ‘ગુજરાત મિત્ર’ વગેરેમાં ભાષાંતર કે રૃપાંતર સ્વરૃપે પ્રસિદ્ધ થઈ. એટલુંજ નહી કેટલીક કથાઓનું નાટય રૂપાંતર પણ કર્યું.

સ્વ. ડો. શ્રી ઝવેરભાઇ પટેલના નિવૃત્તિ જીવનના ૩૦ વર્ષની સખત જાતમહેનત, કુરબાની અને સ્વખર્ચે શોધેલ ઘઉંની ઉત્ક્રાંતિકારક જાત ‘લોક – ૧’ ની જાણ કરતી તેમની જીવનકથાની પુસ્તિકા ‘કર્મયોગી ની સંશોધન ગાથા’ ઇ. સ. ૨૦૧૧માં પ્રકાશિત થયેલ. આ પુસ્તિકા વાંચી હું ડો. ઝવેરભાઇ પટેલના આ માનવતાવાદી કાર્યથી પ્રભાવિત થયો. મને લાગ્યું કે ગુજરાત સિવાયના બીનગુજરાતી લોકો અને પરદેશી લોકોને ગુજરાતના આ મહાન સપૂત એવા ડો. ઝવેરભાઇ પટેલની માનવતાની વાત જાણે તે હેતુથી આ ‘કર્મયોગી ની સંશોધન ગાથા’ નું “Invention Saga” નામે અંગ્રેજી ભાષામાં મેં રૂપાંતર કર્યું છે. જેનું પ્રકાશન અમેરિકા સ્થિત ડો.ઝવેરભાઇના સંતાનો દ્વારા કરવામાં આવ્યું. કાનપુર મુકામે યોજાયેલ ઓલ ઇન્ડિયા રિસર્ચર વર્કશોપ (All India Researcher Workshop) માં હાજર રહેલા ભારતભરના અને વિદેશના ઘઉં અંગેના વેજ્ઞાનિકો અને સંશોધકો (લગભગ ૬૦૦ જેટલા) ને આ મારું અંગ્રેજી પુસ્તક “Invention Saga” તેમજ ડો. ઝવેરભાઇ પટેલ અંગે વિગત જણાવતું ‘ફ્લાયર’; ભેટ તરીકે આપવામાં આવેલ. મારા આ અંગે્રજી પુસ્તક પરથી હિન્દીમાં પણ ડૉ. શ્રી આર. એસ. કનવર (CCS HAU, Hisar) દ્વારા અનુવાદ કરાયો અને આમ જનતાના લાભાર્થે લોકાર્પણ કર્યું તેનો યશભાગી હું બન્યો છું.

વિશ્વમાં એવા વિરલાઓ છે જે કોઇને કોઇ અંગ વગરનાં હોય છે. કોઇ કોઇ તો સાવ પાંગળા હોવા છતાં તેમણે પોતાના સામર્થ્ય બળ વડે કંઇક ને કંઇક પ્રાપ્ત કર્યું છે. આવી આંતરઊર્જાથી સામાન્ય ગણાય છતાં જે ખરેખર અસામાન્ય છે તેવી વ્યક્તિઓની સંવેદનાને, તેમની વિષમ પરિસ્થિતિઓને તથા તેમની ઝિંદાદિલીને અમે સંજીવદૃષ્ટિથી જોઇ- પિછાણીને તેમની કથા અને વ્યથાઓને સમાજ સમક્ષ મૂકી છે. આમ સુ. શ્રી શ્રદ્ધાબેનના કહેવા પ્રમાણે અમે અંધારી અમાસની રાતમાં તેજસ્વી તારલા ચમકાવ્યા છે. અડગ મનના ગજબ માનવીના સામર્થ્યની કથાઓ કહી છે. કોઇકના દર્દને ઉધાર લઇ તેમના દુઃખ-દર્દ દૂર કરનારને જગત સમક્ષ મૂક્યા છે. શરીર અક્ષમ હોવા છતાં પોતાના હોંસલાથી ઉંચી ઉડાન ભરનારને બિરદાવ્યા છે. જીવતરને માણસાઇથી શોભાવનારા માનવીઓને જગત સમક્ષ પ્રસ્તુત કર્યા છે. હૈયે હામ રાખી હરકતોથી ન ગભરાનારા સિદ્ધિવંતોને પારખ્યા છે. અજવાળી કેડીપર અનોખી રીતે પગલાં પાડી રાહ બતાવનારા માનવીઓની ઓળખ આપી છે. જિંદગીભર સારપનું વાવેતર કરનારા આધુનિક જમાનાના સમાજસેવી ઋષિઓની ઝાંખી કરાવી છે. છેલ્લે બંધ પોપચામાં રંગોની ભાત પાડી ઓજસ પાથરનારા પ્રજ્ઞાચક્ષુઓની યશોગાથા વર્ણવી છે. જીવન સંધ્યાના સમયે પ્રભુએ સાથ આપ્યો છે ત્યારે ‘ચેતનાનો સાક્ષાત્કાર’ કરાવી પોતાના ચૈતન્ય દ્વારા જગતના લોકો માટે આશીર્વાદરૂપ બનનારા પચીસ માનવીઓની કથાના સંગ્રહને સદ્ગત વ્હાલા દીકરા દર્શનની સ્મૃતિમાં અમારા સંતાનોને અર્પણ કર્યો છે. સાથો સાથ ટોમ..ટીટ…ટોટ અને અન્ય શિશકિથાઓ નામે આનંદ અને પથ્ય શિક્ષણનો સુમેળ ધરાવતી બાળ વાર્તાઓનો સંગ્રહ પણ અમારા પરિવારના સંતાનોને અર્પણ કરેલ છે. આ તકે શ્રી મનુભાઇ શાહે અમારી પડખે ઉભાર રહીને ગૂર્જર પ્રકાશન કાર્યાલય દ્વારા અમારા બન્ને પુસ્તકોને પ્રકાશિત કરીને જે પ્રોત્સાહન પૂરું પાડયું છે તે માટે અમે તેમના ઋણી છીએ. શું તમે જિંદગીને એક ચેલેન્જની જેમ લીધી છે ? શરીર સક્ષમ હોય તોપણ આવેલા પડકારો ઝિલ્યા છે ? તે પડકારોને ઝીલી લઇને જિંદગીનો આનંદ માણવા પ્રયત્ન કર્યો છે ?હું આ નહીં કરી શકું તેવો વિચાર આવે ત્યારે જિંદગીના પડકારોને ઝીલી લઇને અફસોસ કર્યા વગર ઇશ્વરે કરેલ કૃપાનો ભરપૂર આનંદ માણતા એવા દિવ્યાંગ લોકોને કદી યાદ કરી લેજો.

આજે ડગલે ને પગલે આવતી મુશ્કેલીઓથી પીછે હઠ કરનારાની સંખ્યા વધતી જાય છે. જિંદગીની નાની મોટી કસોટી વખતે માનવી નાસીપાસ થઇ જાય છે અને તેને આપઘાત કરવાના વિચારો આવવા લાગે છે ત્યારે આવા દિવ્યાંગ લોકોના જીવનમાં જો ડોકિયું કરી લેવાય તો તે નિરાશા કયાંય ચાલી જાય. મુશ્કેલીઓ જેટલી મોટી એટલી સિદ્ધિની ઊંચાઇને આંબવાની તક વધુ હોય છે. સોનાને આકાર આપવો હોય તો પહેલા તેને ટીપવું પડે અને પછી તેમાંથી જે આભુષણ બને તે અદ્ભુત હોય છે. એમ જિંદગીના પડકારો ઝીલીને જે તૈયાર થાય તે કદી અસફળ ન બને. અગાઉ ‘અંધારી અમાસના તેજસ્વી તારલા’ પુસ્તક દ્વારા જિંદગીના મેદાનમાં જંગ ખેલી જીતી જનાર વીસ દિવ્યાંગોની જીવનકથાઓ ‘માનવ વિકાસ અને કલ્યાણ ટ્રસ્ટ’ અને નવસર્જન પબ્લિકેશન દ્વારા પ્રસ્તુત કરી હતી. તે પુસ્તકની બબ્બે આવૃતિ પ્રકાશિત થઇ છે. આ પુસ્તક ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી દ્વારા વર્ષ ૨૦૧૨ના આત્મકથા, રેખાચિત્ર, પત્ર અને જીવનચરિત્ર વિભાગમાં શ્રેષ્ઠ પુસ્તક તરીકે તૃતિય ક્રમના પારિતોષકને પાત્ર બનેલ છે. ત્યાર પછી ‘માનવ વિકાસ અને કલ્યાણ ટ્રસ્ટ’ દ્વારા ‘વિચાર વિજ્ઞાન’ માં પ્રસિદ્ધ થયેલા લેખોને ગ્રંથસ્થ કરી આંશિક મર્યાદાઓ છતાં અડગ મનનો અહેસાસ કરાવતા દસ માનવીઓની પુરુષાર્થ ગાથા દર્શાવતું પુસ્તક ‘અડગ મનના ગજબ માનવી’ દ્રઢ આત્મવિશ્વાસ સાથે ઝઝૂમતા દસ દિવ્યાંગોની ગાથા દર્શાવતું પુસ્તક ‘હોંસલોં કી ઉડાન’ માણસાઇની વાટે પોરસ ચડાવતાં મશાલચીઓની જીવનગાથા દર્શાવતું પુસ્તક ‘જીવતરની સાથે, માણસાઇની વાટે’ અને ન્યોછાવરી દ્વારા જીવન જીવતા માનવીઓની પ્રેરક જીવનગાથા દર્શાવતું પુસ્તક ‘કિસીકા દર્દ મિલ સકે તો લે ઉધાર’ પ્રકાશિત કરાયું હતું. આટલેથી અટકયા વગર ‘માનવ વિકાસ અને કલ્યાણ ટ્રસ્ટ’ નું પ્રોત્સાહન મળવાનું ચાલું રહેતા આવા બીજા ચાર અમારા પુસ્તકો પ્રકશિત થયા જેમાં છે (૧) ‘બંધ પોપચાંમાં રંગોની ભાત’ – જિંદગીને જીવીને અને માણીને ઉજાસ પાથરનારા ૧૫ પ્રજ્ઞાચક્ષુઓની વાત (૨) ‘હૈયે હામ તો હરકત શી !’ – અમાપ સામર્થ્યનો અહેસાસ કરાવનારા ૧૫ દિવ્યાંગ સિદ્ધિવંતોની વાત (૩) ‘અજવાળી કેડીના અનોખા મુસાફરો’ – જીવનઘડતરમાં ચાલક બળ બને તેવા ૧૬ પુરુષાર્થ ચિત્રોની વાત (૪) ‘સારપનું વાવેતર’ – આધુનિક યુગના ૧૬ સમાજસેવી ઋષિઓની વાત શાળાના શિક્ષણથી પી. એચ. ડી. કક્ષા સુધીનું શિક્ષણ મેળવતા અનેક ગુરૃજનોએ મને માર્ગદર્શન તેમજ પ્રોત્સાહન પૂરું પાડયું છે. મારા સાહિત્ય ઘડતરમાં ડો. કુમારપાળ દેસાઇ, ડો. ચીનુભાઇ નાયક, ડો. મધુસુદન પારેખ, ડો. ઇલાબહેન પાઠક, ડો. રમેશભાઇ ભટ્ટ, ડો. પ્રફુલ્લભાઇ મહેતા, ડો. સુરેશભાઇ શુક્લ, શ્રી પ્રફુલ્લભાઇ ઠાકોર અને ડો. પૂર્ણિમાબહેન મહેતાનો ફાળો વિશેષ રહ્યો છે.

આજીવન સેવામૂર્તિ, કર્તવ્યપરાયણ, પ્રામાણિક, કેળવણી અને સંસ્કાર મુલ્યોના પ્રખર હિમાયતી, ચુસ્ત ગાંધીવાદી, આજીવન જાતે કાંતીને ખાદી પહેરવાનો અભિગમ અપનાવનાર, પ્રેમાળ અને આદરણિય એવા માતુશ્રી લલિતાબહેન અને પિતાશ્રી બાબુભાઇનો સંસ્કાર વારસો મને સાંપડયો છે. તેમના માટે મારી ચામડીમાંથી જોડા સીવડાવું તો પણ હું તેમના ઋણમાંથી કદી મુક્ત નહી થઇ શકું. પૂજનીય માતુશ્રી, પિતાશ્રી, વડિલ બહેન, વડિલ બંધુ, નાના ભાઇ, સહધર્મચારિણી ભારતી, અને સંસ્કારી સંતાનોની હુંફથી સંઘર્ષમય જીવનનું ‘અવિરામ યુદ્ધ’ જીતી શકયો છું.

ગુજરાત વિધાપીઠમાં એક કલાક ઓનરરી વિઝીટીંગ પ્રોફેસર તરીકે અંગેજી ભાષાનું શિક્ષણ આપતો હતો જેમાંથી નિવૃત્તિ લીધી છે. પૂ.ચંદ્રશેખર મહારાજ સાહેબના તપોવનમાં અંગ્રેજી માધ્યમની શાળામાં માનદ્ પ્રિન્સપાલ તરીકે પણ અંગ્રજી શિક્ષક તરીકે નિવૃત થયા પછી સેવા આપી છે. હાલ અતુલ પ્રકાશન દ્વારા ધોરણ ૫ થી ૧૨ સુધીના અભ્યાસક્રમ સંદર્ભે ‘READY RECKONER IN ENGISH GRAMMAR AND COMPSITION’ ની નવી નવી આવૃત્તિઓના સંસ્કરણમાં પ્રવૃત છું. ‘વિચાર વિજ્ઞાન’ સામાયિક ના સહતંત્રી અને સંપાદક તરીકેનું કાર્ય પણ મેં સંભાળ્યું હતું અને ‘વિચાર વિજ્ઞાન’ સામાયિકની કોલમોમાં પ્રેરણાત્મક લેખોના લેખન અને સંપાદન કાર્યમાં પણ સહયોગ આપ્યો હતો. હાલમાં ગુજરાત વિશ્વકોશમાં માનદ્ સેવા આપું છું. આજીવન વિદ્યાર્થી બની રહી કુટુંબે અને ગુરૂજનોએ આપેલ શિક્ષણ, સંસ્કાર અને નિષ્ઠાના વારસાને જિજ્ઞાસુ વિદ્યાર્થી જગતના ઘડતરમાં ઉપયોગી બની રહેવાની અભ્યર્થના છે. હવે નિવૃત્તિમાં ગુજરાતી સાહિત્યના ચિરંજીવી વારસાને જાળવી રાખવાના પ્રયત્નમાં સહભાગી બનવાની પણ ઇચ્છા છે.

મારી આ સાહિત્ય સફરને મારા ‘પરોઢ’ બ્લોગના માધ્યમથી મેં પ્રસ્તુત કરી છે તેનો હેતુ ફક્ત એક જ છે કે જિંદગીમાં આવેલાં પડકારોને ઝીલીને માનવી કેવી રીતે જીવી જાય છે તેનો ખ્યાલ આવે તેઓ નિરાશા, આળસ, કંટાળાને ત્યાગી ચેતનવંતા બની ઇશ્વરે આપેલ પોતાની આ ચેતનાને સન્નમાર્ગે વાળે. જિંદગીમાં ભૌતક સમૃદ્ધિ જ એક માપદંડ નથી. પરદુઃખે દુઃખી થઇ પરમાર્થ કરવા જેવું બીજું ઉત્તમ કોઇ પૂણ્ય નથી. જિંદગીમાં નિરાશા આવે, અસફળતા મળે, હાથવેંત સિદ્ધિ ચાલી જાય તો પણ આપઘાતના વિચાર કરવાને બદલે, નાસીપાસ થવાને બદલે ઉત્તમ અને પ્રેરક જીવન જીવી ગયેલા ચેતનવંતા લોકોના જીવનમાં ડોકિયું કરી એક નવા જ પરોઢની આશા સેવી જીવવા લાગે તો હું માનું છુંકે આ સાહિત્યના વારસાને મૂકી જવાનો પરિશ્રમ વ્યર્થ નહી જાય.

જીવન સંધ્યાના અવસરે આ વારસો જગતના માનવીઓના ચારિત્ર્યનું ઘડતર કરી નૂતન પ્રભાત લાવે તેવી અભ્યર્થના છે. ભવિષ્યમાં ઉત્તમ અંગ્રેજી સાહિત્યના વારસાને ગુજરાતી ભાષાના માધ્યમથી અને ગુજરાતી ભાષાના ઉત્તમ સાહિત્ય વારસાને અંગ્રેજી ભાષાના માધ્યમથી આવતી કાલની પેઢી સમક્ષ મૂલ્યવાન કૃતિઓ પ્રસ્તુત કરી સંસ્કાર, સંવેદના અને શિક્ષણને વિશ્વભરમાં જીવંત રાખવાની અભિલાષા છે.